Łagodne zaburzenia poznawcze traktowane są jako etap pośredni na kontinuum pomiędzy funkcjonowaniem normalnym w danym etapie rozwojowym a otępieniem. Największe ryzyko wystąpienia pierwszych objawów obniżenia poziomu funkcjonowania poznawczego pojawia się gdy pacjent ma 65 lat lub więcej (Cooper, Sommerlad, Lyketsos, Livingston, 2015). Warto podkreślić, że w tym okresie następuje naturalne, rozwojowe pogorszenie funkcjonowania kognitywnego ( Jodzio, 2011).

Łagodne zaburzenia poznawcze mogą przekształcić się w pełnoobjawowe otępienie . Proces ten nie ma nagłego charakteru. Rozwój symptomów może trwać nawet 3 lata, zachodzi wtedy stopniowa degradacja funkcji poznawczych pacjenta, co zauważa on i jego otoczenie ( Cooper i in., 2015). Należy pamiętać, że występowanie MCI nie jest jednoznaczne z prognozą wystąpienia demencji.
Przede wszystkim podkreśla się, że odmiana MCI, w którym występuje postępujące zaburzenie w obszarze pamięci jest najsilniej powiązana z rozwojem demencji w przyszłości (Cooper i in., 2015). Wyróżniono również nieamnestyczny zespół łagodnych zaburzeń poznawczych, gdzie dominującym obszarem upośledzonym nie jest pamięć (Wojtyńska, 2012).
 

Metody

Badacze przeprowadzili szeroką metaanalizę badań dotyczących istotnych czynników ryzyka, które wpływają na rozwój objawów z kręgu MCI w pełnoobjawowe otępienie Alzheimera. Należy pamiętać, że metaanaliza pozwala zebrać i uporządkować ogromną grupę danych. Z drugiej strony trzeba mieć na uwadze, że uśrednianie na tak dużej grupie badanych, różnych warunkach eksperymentu, może „rozmyć” informacje i stracić jakąś ich część. Metoda ta jest użyteczna, ponieważ podkreśla jak bardzo sprzeczne wyniki mogą dać badania na ten sam temat. Jednak nie pokazuje czemu powstały takie odmienne rezultaty.
 

Profilaktyka MCI

Grupa naukowców przestudiowała wiele badań dotyczących profilaktyki zjawiska rozwoju MCI w stadium demencji. Na tej podstawie zostały wyróżnione kroki, pomagające utrzymać osobom starszym odpowiednią kondycję neuropoznawczą ( Cooper i in., 2015):
-leczenie neuroprotekcyjne,
-kontrola i leczenie zaburzeń układu krwionośnego,
-rozszerzanie zasobów poznawczych pacjenta;

Ponadto wyróżniono czynniki, które były istotnie powiązane z rozwojem AD (Choroby Alzheimera) w populacji ogólnej ( większość przedstawicieli nie miała MCI):
-wysoki poziom homocysteiny*
-niższe wykształcenie*,
-mała aktywność fizyczna;
*sprzeczne wyniki

Zatem widać, że powyższe czynniki skupiają się na stylu życia i sposobach leczenia jednostki.
Wyniki te pokazują jak ważną rolę odgrywa terapia neuropsychologiczna oraz współpraca lekarzy z psychologami.

Wyniki

Zespół badawczy podsumował dotychczasowe doniesienia o roli wielu czynników w przekształceniu łagodnych zaburzeń poznawczych w otępienie Alzheimera. Analiza dotyczyła ogromnego materiału, zatem należy zastrzec, że wyniki są uśrednione, a wnioski często okazywały się sprzeczne. Dlatego zachęcam do samodzielnej analizy tej tematyki. Poniżej znajdują się wybrane aspekty ryzyka, których wpływ został jednoznacznie udowodniony i wyniki nie były sprzeczne (Cooper i in., 2015):

• Cukrzyca. Występowanie cukrzycy u pacjenta istotnie podwyższa ryzyko rozwoju obu typów MCI w otępienie. Dotyczy to również „prediabetyków”.
• Nadużywanie alkoholu. Istotnie wpływa na badany proces, jednak wiele jest sprzecznych doniesień w sytuacji umiarkowanego spożywania alkoholu..
• Nikotynizm. Palenie tytoniu nie jest zaliczone jako istotny czynnik ryzyka tego procesu
• Zespół metaboliczny. Ten aspekt okazał się być wysokim czynnikiem ryzyka.
• Objawy neuropsychiatryczne. Wykazano wpływ tego czynnika na proces niezależnie od poziomu zaburzeń.
• Dieta śródziemnomorska. Stosowanie tego rodzaju schematu żywienia istotnie zmniejsza ryzyko wystąpienia badanego procesu.
• Niski poziom kwasu foliowego w surowicy. Ten czynnik wpływa na rozwój MCI w AD.
• Poziom wykształcenia. Brak istotnego wpływu.

Wyniki okazały się być zaskakujące w niektórych przypadkach. Często zdarza się, że wynik metaanalizy nie zgadza się z doniesieniami z pojedynczych badań. Metaanaliza daje generalny pogląd ale uśredniając dane może „zgubić” wiele informacji. Dodatkowo autorzy podkreślają dużą trudność i ograniczenia w prognozowaniu tych zjawisk i ustalaniu czynników ryzyka. Co ważniejsze, zwrot „brak istotnego wpływu” nie oznacza, że takiego wpływu nie ma w ogóle, jedynie, że powiązanie to nie jest istotne statystycznie.

Źródło:
1. Cooper, C., Sommerlad, A., Lyketsos, C. G., Livingston, G. (2015). Modifiable Predictors of Dementia in Mild Cognitive Impairment: A Systematic Review and Meta-Analysis.

Piśmiennictwo:
1. Jodzio, K. (2011). Diagnostyka neuropsychologiczna w praktyce klinicznej. Difin.
2. Wojtyńska, R. (2012). Rekomendacje w badaniu Neuropsychologicznym: screeningowym i pogłębionym w łagodnych zaburzeniach poznawczych (MCI).Psychogeriatria Polska9 (4), 161-172.