Cukrzyca typu 2 (cukrzyca insulinoniezależna, ang. NIDDM – non-insulin-dependent diabetes mellitus) jest chorobą metaboliczną, w której występuje wysokie stężenie glukozy we krwi, oporność na insulinę i względny niedobór insuliny. Cukrzyca tego typu stanowi około 90% przypadków cukrzycy – pozostałe 10% to cukrzyca typu 1 i cukrzyca występująca w ciąży. Cukrzyca typu 1, w odróżnieniu od cukrzycy typu 2, występuje na skutek rzeczywistego braku insuliny spowodowanego uszkodzeniem wysp Langerhansa w trzustce.

W literaturze można znaleźć różne badania opisujące drobne deficyty w zakresie funkcjonowanie poznawczego u osób z cukrzycą typu 2. Wyniki wskazują, że najczęściej zakłócone zostają werbalna pamięć odroczona i prędkość przetwarzania informacji. O ile tutaj wyniki badań są raczej zgodne, o tyle wyniki badań z zakresu innych funkcji poznawczych wydają się sprzeczne. Są to: pamięć bezpośrednia i niewerbalna, arytmetyka, fluencja słowna i funkcje wykonawcze. Natomiast takie procesy jak przetwarzanie wzrokowo-przestrzenne, długotrwała pamięć semantyczna, słuchowa i wzrokowa uwaga i zdolności językowe, wydają się być nienaruszone.

Zespół z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Windsor zwrócił uwagę na konieczność przeprowadzenia meta-analizy w związku z rozbieżnościami w badaniach dotyczących niektórych funkcji poznawczych u osób z cukrzycą typu 2 (bez demencji). W tym celu przeszukane zostały bazy danych MedLine i PsychInfo. Wielkość efektu (d Cohena) była obliczana na podstawie różnic w funkcjonowaniu poznawczym osób badanych ze stwierdzoną cukrzycą typu 2 i grupą kontrolną – osób bez cukrzycy.

Meta-analiza została dokonana na podstawie 25 badań. Badano następujące zdolności poznawcze: ogólne funkcjonowanie poznawcze, uwaga, pamięć robocza, rozumowanie niewerbalne, fluencja słowna, prędkość przetwarzania informacji, szybkość psychomotoryczna, pamięć (bezpośrednia i odroczona) i przetwarzanie wzrokowo-przestrzenne. Meta-analiza wykazała, że osoby z cukrzycą typu 2 przejawiają gorsze funkcjonowanie poznawcze w zakresie wszystkich badanych zdolności (p

Podsumowując, cukrzyca typu 2 może prowadzić do umiarkowanych deficytów w zakresie wszystkich mierzonych funkcji poznawczych. Jest to bardzo ważna informacja dla osób pracujących z osobami z tego typu cukrzycą. Powinny one uwzględnić ten fakt w diagnozie, procesie leczenia lub rehabilitacji.

Autorzy podkreślają jednak pewne niedociągnięcia, jeśli chodzi o badania z których powstała metaanaliza. Zazwyczaj nie uwzględniano w nich innych zmiennych mogących modyfikować wpływ cukrzycy na funkcjonowanie poznawcze: nadciśnienia, depresji, czasu trwania choroby, leczenia oraz stabilności glikemii. Również strategia badawcza mogła wpływać na wyniki. W badaniach poprzecznych, gdzie uczestników badano tylko jeden raz, uzyskiwano istotnie wyższe wielkości efektu, niż w badaniach podłużnych, w których uczestnicy byli badani kilkakrotnie w pewnych odstępach czasu. Jeżeli badanie było podłużne, to do metaanalizy wykorzystywano tylko dane z pierwszego etapu. Autorzy przypuszczają, że do badań podłużnych mogli zostać wybrani uczestnicy o lepszym stanie zdrowia, niż do badań przekrojowych.
 
Źródło: Monette, M. C. E., Baird, A., Jackson, D. L. A. 2014. Meta-Analysis of Cognitive Functioning in Nondemented Adults with Type 2 Diabetes Mellitus. Can J Diabetes, 38, 401-408.