Oksytocyna (w skrócie: OXY, oxytocin) jest hormonem peptydowym, który wytwarzany jest w mózgu – dokładnie: w jądrze przykomorowym i nadwzrokowym podwzgórza. Magazynowany jest natomiast w tylnym płacie przysadki.

Oksytocyna odpowiada za skurcze mięśni macicy, co ma istotne znaczenie w czasie zapłodnienia - skurcze macicy podczas orgazmu ułatwiają transport nasienia do jajowodów – oraz w czasie porodu. Po porodzie obkurcza naczynia krwionośne ścianek macicy, co ogranicza upływ krwi po urodzeniu łożyska.

Uwolnienie oksytocyny z przysadki następuje na skutek podrażnienia mechanoreceptorów:
- brodawek sutkowych (np. w czasie ssania mleka, co ułatwia jego wydzielanie),
- szyjki macicy,
- pochwy.

Zaobserwowano interakcję z innymi hormonami: estrogeny wzmagają wydzielanie oksytocyny, a progesteron je hamuje

Oksytocyna pełni rolę neuroprzekaźnika. Jest bardzo istotna z perspektywy wpływu ciało-psychika, gdyż związana jest z powstawaniem relacji zaufania u ludzi.

W „Biological Psychiatry” opublikowano wynik eksperymentu przeprowadzonego pod kierunkiem Simone Shamay-Tsoory (Uniwersytet w Hajfie), który ukazuje inną istotną rolę oksytocyny w kształtowaniu stanu psychicznego człowieka. Otóż, oksytocyna jest związana z… zazdrością. W grze o pieniądze uczestniczyły dwie grupy badanych: jednym podano oksytocynę, a drugim placebo. U tych pierwszych zaobserwowano większy poziom zazdrości wobec zwycięzców gry, niż u osób z grupy kontrolnej.

Eksperyment ten pokazuje, że nie sposób spodziewać się w neuropsychologii prostych przełożeń „czynnik biologiczny - stan psychiczny – zachowanie”. Jeden i ten sam czynnik wchodząc w złożony układ innych czynników biologicznych, konkretnego stanu psychicznego i kontekstu środowiskowego może być związany z różnymi reakcjami. Przykład oksytocyny pokazuje, że nawet ze skrajnie przeciwnymi (zaufanie vs. zazdrość).